Με το Άρθρο 18 του κανονισμού 1223/2009 για τα καλλυντικά προϊόντα απαγορεύτηκε ο πειραματισμός σε ζώα για τις πρώτες ύλες των καλλυντικών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη συνέχεια με την Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής 2013/674/ΕΕ που τέθηκε σε ισχύ την 11η Μαρτίου 2013 απαγορεύτηκε και η πώληση καλλυντικών προϊόντων που έχουν δοκιμασθεί σε ζώα οπουδήποτε στον κόσμο. Η απαγόρευση αυτή αφορά τόσο τα τελικά προϊόντα, όσο και τις πρώτες τους ύλες.
Η θέσπιση της παραπάνω νομοθεσίας ήταν ένα πολύ θετικό βήμα. Όμως διαβάζοντας την κατανοούμε πως η απαγόρευση αυτή έχει μερικά σημαντικά κενά, τα οποία και θα δούμε παρακάτω.
Η απαγόρευση μπορεί να ισχύει μόνο όταν το τελικό προϊόν πωλείται στην Ε.Ε
“Με την επιφύλαξη των γενικών υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 3, απαγορεύονται τα ακόλουθα:
α) η τοποθέτηση στην αγορά καλλυντικών προϊόντων η τελική σύνθεση των οποίων, προκειμένου να πληρούνται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, έχει αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο, μετά την επικύρωση και την υιοθέτηση της εν λόγω εναλλακτικής μεθόδου σε κοινοτικό επίπεδο, λαμβανομένης δεόντως υπόψη της ανάπτυξης επικυρωμένων μεθόδων στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ.
β) η τοποθέτηση στην αγορά καλλυντικών προϊόντων που περιέχουν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών τα οποία, προκειμένου να πληρούνται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, έχουν αποτελέσει αντικείμενο δοκιμών σε ζώα με χρήση μεθόδου διαφορετικής από εναλλακτική μέθοδο, μετά την επικύρωση και την υιοθέτηση της εν λόγω εναλλακτικής μεθόδου σε κοινοτικό επίπεδο, λαμβανομένης δεόντως υπόψη της ανάπτυξης επικυρωμένων μεθόδων στο πλαίσιο του ΟΟΑ.
γ) η διενέργεια, στο έδαφος της Κοινότητας, δοκιμών σε ζώα οι οποίες αφορούν τελικά καλλυντικά προϊόντα, προκειμένου να πληρούνται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού.
δ) διενέργεια, στο έδαφος της Κοινότητας, δοκιμών σε ζώα οι οποίες αφορούν συστατικά ή συνδυασμούς συστατικών, προκειμένου να πληρούνται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, το αργότερο την ημερομηνία κατά την οποία οι δοκιμές αυτές απαιτείται να αντικατασταθούν από μία ή περισσότερες επικυρωμένες εναλλακτικές μεθόδους που απαριθμούνται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 440/2008 της Επιτροπής, της 30ής Μαΐου 2008, για καθορισμό των μεθόδων δοκιμής κατ’ εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) () ή στο παράρτημα VIII του παρόντος κανονισμού.”
~ ΕΚ αριθ. 1223/2009 - Άρθρο 18 - παρ. 1
Πέραν αυτού η νομοθεσία αναφέρει ρητώς πως μπορεί να διενεργηθούν πειράματα εντός της Ε.Ε. σε ζώα για κάποια συστατικά που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά.
“Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν προκύπτουν σοβαρές ανησυχίες για το κατά πόσον είναι ασφαλές ένα υπάρχον συστατικό που χρησιμοποιείται σε καλλυντικά, ένα κράτος μέλος δύναται να ζητήσει από την Επιτροπή να χορηγήσει παρέκκλιση από την παράγραφο 1. Η αίτηση περιλαμβάνει μια αξιολόγηση της κατάστασης και υποδεικνύει τα αναγκαία μέτρα. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή δύναται, μετά από διαβούλευση με την ΕΕΑΚ, με αιτιολογημένη απόφαση, να επιτρέψει την παρέκκλιση. Η άδεια αυτή καθορίζει τους όρους που συνδέονται με την παρέκκλιση όσον αφορά τους συγκεκριμένους στόχους, τη διάρκεια και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα αποτελέσματα.
Η παρέκκλιση επιτρέπεται μόνον εφόσον:
α) το συστατικό χρησιμοποιείται ευρέως και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από άλλο συστατικό με παρόμοια λειτουργία·β) το συγκεκριμένο πρόβλημα για την ανθρώπινη υγεία τεκμηριώνεται και η ανάγκη διεξαγωγής δοκιμών σε ζώα αιτιολογείται, με στοιχεία αναλυτικού ερευνητικού πρωτοκόλλου το οποίο προτείνεται ως βάση για την αξιολόγηση.
Η απόφαση για την άδεια, οι όροι που συνδέονται με αυτήν και το τελικό αποτέλεσμα που επιτυγχάνεται περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση που δημοσιεύει η Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 35.”
~ ΕΚ αριθ. 1223/2009 - Άρθρο 18 - παρ. 2
Κατά τα άλλα η νομοθεσία αναφέρει ρητώς πως η απαγόρευση αφορά μόνο τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά ως προς την ασφάλεια τους για τον τελικό καταναλωτή και όχι για έλεγχο οικοτοξικότητας ή ασφάλειας εργαζομένων.
Σήμερα στην κοσμητολογία χρησιμοποιούνται περισσότερες από 5,000 πρώτες ύλες. Οι περισσότερες από αυτές δεν έχουν αποκλειστική χρήση στα καλλυντικά, αλλά χρησιμοποιούνται εξίσου σε πολλά άλλα καταναλωτικά και βιομηχανικά προϊόντα, όπως τα φαρμακευτικά και τα απορρυπαντικά προϊόντα ή και τα τρόφιμα και έτσι πρέπει να έχουμε κατά νου πως πειράματα στα ζώα στην Ε.Ε. γίνονται κατά κανόνα.
Την ασφάλεια όλων των συστατικών ελέγχει ο οργανισμός REACH. Ο οργανισμός αυτός απαιτεί όλες οι ουσίες που διακινούνται στην Ε.Ε. να ελέγχονται ως προς την τοξικότητα τους στο περιβάλλον (οικοτοξικότητα) και ως προς την ασφάλεια των εργαζομένων που χειρίζονται το εκάστοτε συστατικό, ακόμα και αν οι ουσίες είναι κοσμητολογικού ενδιαφέροντος μόνο:
“Συστατικά που χρησιμοποιούνται σε καλλυντικά, σε γενικές γραμμές, θα υπόκεινται και στις οριζόντιες απαιτήσεις REACH και οι δοκιμασίες σε ζώα ίσως είναι αναγκαίες ως έσχατη λύση για τη συμπλήρωση των αντίστοιχων φακέλων πληροφοριών του προϊόντος."
~ COM/2013/0135 final
Διάβασε επίσης:
